‘Efelerin Efesi’ unutuldu

Milli Mücadele’nin Ege bölgesindeki önemli isimlerinden Yörük Ali Efe ölümünün 69. yıl dönümünde dün anıldı. Peki milli mücadelenin önemli isimlerinden olan Yörük Ali Efe’nin Torbalı ile bağlantısı ne? Torbalı’daki milli mücadelede öne çıkan isimlerin arasında adı neden yıllardır gösterilmiyor. Gelin yakından inceleyelim

Milli Mücadele yıllarında gösterdiği kahramanlıklarla milletin gönlünde yer edinen ve “Efelerin Efesi” unvanını alan Yörük Ali Efe’nin doğup büyüdüğü Aydın’ın Sultanhisar ilçesinde her yıl anılıyor. Peki kurtuluşuna ön ayak olduğu Torbalı’da? Maalesef diğer milli mücadele kahramanları gibi onun da ismi unutulup gitti. Tarihi kayıtlarda geçen bilgiler tüm bölgeden kaçan Yunan Kuvvetlerinin konuşlanma noktasının Torbalı olduğunu gösteriyor. Peki ilçede yaşanan düşman kuvvetlerinin yoğunluğuna karşı Yörük Ali Efe ve ekibi Torbalı’nın düşmandan kurtulması için neler yaptı?

BAKIN TORBALI’YI NASIL KURTARDI

İlçedeki yerel tarihçilerin anlatımlarına göre işte o kurtuluş süreci tam da böyle gerçekleşmiş: “Tüm Batı Anadolu adeta bir can pazarıydı…Büyük Taarruza katılan kuvvetlerimizden biri de 3. Süvari Tümeni’ydi. Komutanı Çolak  İbrahim Bey henüz 30 Ağustos 1922’de albaylığa terfi etmişti. Afyon’dan itibaren Yunanlılar’ı kovalamakta olan 3. Süvari Tümeni, 1 Eylül 1922’de Keles’e girmiş, orada Yörük Ali Efe kuvvetleriyle birleşmişti. Ödemiş ve Tire’deki Yunan kuvvetleri ise Türk kuvvetleri gelmeden geri çekilmiş, yerli Rumların büyük çoğunluğu da onlarla birlikte kaçmıştı. Halk Ödemiş’te kurtarıcılarını şenliklerle karşılarken, milli kuvvetlerimize Yunan kuvvetlerinin Torbalı’da kümelendiği bilgisi ulaşır. Küçük Menderes’ten çekilen Yunan kuvvetleri Torbalı’dadır. 3. Süvari Tümeni Kumandanı Çolak İbrahim Bey, birliklerine derhal hareket emri verir. Yörük Ali Efe de Ödemiş’te hazırlanmış olan kutlama sofrasından yemeğini bitirmeden kalkar ve kızanlarıyla birlikte Torbalı’ya gelmek üzere yola çıkar. Albay Çolak İbrahim Bey ve Yörük Ali Efe kumandasındaki kuvvetler Torbalı’ya yaklaşırken Küçük Menderes’ten çekilen Yunanlılar da Torbalı’ya konuşlanmış, direniş için hazırlanıyorlardı. Nihayet öğleden sonra karşı karşıya gelen kuvvetler arasında büyük bir muharebe başladı. Bu arada Aydın’dan çekilen Yunan kuvvetleri de Torbalı’ya gelmiş muharebeye katılmıştı. Torbalı’da ise tam bir can pazarı yaşanıyordu. Torbalı (Nahiye Merkezi), Çaybaşı, Ahmetli, Kuşçuburun, Yeniköy alev alevdi. Halk, kurtuluşla ölüm arasında gidip geliyordu. Sonunda Yunan kuvvetleri; III. Süvari Tümeni’nin 27. ve 28. Alayları, topçu birlikleri ve Yörük Ali Efe kuvvetleri karşısında geri çekilmek zorunda kaldı ve İzmir’e doğru kaçmaya başladı. Torbalı, küller ve dumanlar içinde de olsa 7 Eylül günü kurtuluşu görmüştü”